Verslaving is een toestand waarin men lichamelijk en/of geestelijk van een stof of een gewoonte afhankelijk is, op een dusdanige wijze dat men een dergelijke stof of gewoonte niet, of zeer moeilijk kan loslaten. Het gedrag van de verslaafde is op het verkrijgen en innemen van het verslavende middel, of het handelen naar de verslavende gewoonte gericht. Dit ten koste van de meeste overige activiteiten. Zodra het lichaam de stof of gewoonte dan los moet laten kunnen er hevige ontwenningsverschijnselen optreden bij de verslaafde.
Ontwenningsverschijnselen, oftewel abstinentieverschijnselen of onthoudingsverschijnselen geheten, zijn symptomen welke op kunnen treden na het staken of het niet op tijd of niet genoeg innemen van een stof waar men geestelijk en/of lichamelijk aan is verslaafd. In sommige gevallen kan dit eveneens een uit de hand gelopen gewoonte zijn bijvoorbeeld internetten, gamen of gokken.
Een gewoonteverslaving is dus een verslaving aan een bepaalde handeling die voor iemand belangrijk is een kick te krijgen of om zich goed voelen. Een paar voorbeelden van verslaving aan een handeling of een gewoonte zijn: werk-, game-, seks-, chat-, gok en internetverslavingen.
Een middelenverslaving daarentegen is een verslaving welke in stand wordt gehouden door het gebruik van een middel, dat op zichzelf verslavend is doordat dit een rechtstreekse werking heeft in de hersenen. Dit noemt men een psychoactief middel of drug. Er bestaan globaal gezien een drietal verschillende soorten psychoactieve middelen: stimulerende middelen (zoals nicotine, amfetamine en cocaïne), verdovende middelen (bijvoorbeeld opium en alcohol) en bewustzijnsveranderende middelen (ofwel geestverruimende middelen zoals LSD)